THỰC TRẠNG – ĐẤT CHƯA LÀNH NÊN CHIM KHÔN CHƯA ĐẬU?
(Theo quan điểm cá nhân)
Vấn đề này không chỉ diễn ra ở thời trang mà nó đã xảy ra ở Việt Nam trong khoảng thời gian trước (Trong trí nhớ của mình là khoảng giai đoạn trước khi nước ta phi mã là 2000-2003. Đó có thể gọi là “Chảy máu chất xám” khi những người sinh viên tài giỏi của nước ta đi du học nước ngoài (có thể là học bổng, có thể là tự túc). Ngoài việc tiếp xúc với các hệ thống giáo dục tân tiến với mindset/kiến thức mới thì việc tìm được một công việc xứng đáng với trình độ trong một môi trường hợp lí là điều mà các tiền bối trước đã làm. Có nhiều trường hợp (Mình đã gặp) là đi “du học” về, anh/chị ấy thực sự có thực lực nhưng môi trường Việt Nam lúc đó chưa tận dụng được khả năng ấy. “Võ thì phải có đất dụng, dao muốn sắc thì cũng phải mài thường xuyên”, những con người tài năng gần “lụi tàn” khi thị trường chưa đáp ứng kịp. Đó là trở thành một bài học cho nhiều anh chị khác khi tốt nghiệp tại nước ngoài thường có xu hướng đầu quân cho các công ty MNCs để làm việc và định cư – đó là “Chảy máu chất xám”.
May thay, thời thế thay đổi – Việt Nam giờ đã khác hơn rất nhiều và tỉ lệ phát triển cao, rất nhiều công ty thế hệ mới – không thua kém gì ở ngoài nước. Dân ta thì lại tắm ao ta nên vấn đề “chảy máu chất xám” vào những năm nay đã giảm bớt rất nhiều. Nhiều anh, chị, bạn bè giỏi giang khi tu nghiệp xong ở nước ngoài đã quyết tâm về Việt Nam. Có thể là vì đất nước, nhưng rõ ràng – với khả năng và kiến thức của mình, họ thấy tiềm năng phát triển ở quê hương còn đang cao hơn nước ngoài. Dù môi trường sống có thể chưa cao bằng nhưng ở Việt Nam – những người đó được tôn trọng, không phải lo lắng về racism.
NHƯNG
Vấn đề này lại đang xảy ra ở thời trang Việt Nam , nó là một dạng không giống hẳn “Chảy máu chất xám” mà mình nói ở phía trên mà giống như tiêu đề hơn “Đất chưa lành nên chim khôn chưa đậu?”
Có nghĩa là sao?
Nghĩa là như thế này nè – chúng ta cảm thấy tự hào khi Rosé (Blackpink) diện đầm của nhà thiết kế Nguyễn Công Trí trong các MVs gần đây. Đúng, là một điểm tự hào đúng không. Nhưng nếu không phải là Rosé của BlackPink mà là một celebs người Việt khác mặc – chúng ta có để ý tới nhiều. Mình nghĩ là không. Tất nhiên chẳng phải so sánh gì với tầm ảnh hưởng của một ngôi sao quốc tế và một ngôi sao nội địa vì nó là khập khiễng. Nhưng đó là một minh chứng cho việc “Đất chưa lành”
Chắc chắn rằng, với tầm cỡ của NTK Nguyễn Công Trí thì ông không thể nào nằm trong thị trường nội địa mà sẽ hướng tới là 1 global brands. Vào trong các website online của Công Trí thì từ giao diện đến cả model, tên sản phẩm và giá bán hầu hết là người nước ngoài, Tiếng Anh – thứ tiếng phổ biến nhất. Theo bạn mình – là 1 fangirl của Nguyễn Công Trí, nhiều lần đã từng tới hệ thống cửa hàng của nhà thiết kế này nhưng hầu hết stock còn lại là những mẫu đã out-season vì những đồ mới đã dành cho hoặc bán cho thị phần nước ngoài. Vì sao chiến lược lại như vậy, có phải vì “Đất chưa lành nên chim chưa đậu hay không?”
Lại nhắc tới 1 brand/thương hiệu mà mình vô cùng yêu thích về tầm nhìn và câu chuyện. Đó là Kilomet109 của chị Thảo. Chị Thảo là một người không biết mệt mỏi trong việc đưa các nguyên liệu bền vững và văn hóa của những dân tộc thiểu số tại Việt Nam lên thời trang. Đó là một điều mà mình luôn đau đáu mà chưa thể nào truyền tải cụ thể đến thế hệ trẻ được.
Nào – chúng ta hãy cùng nhìn qua website của Kilomet109 và fanpage của họ. Có thể thấy rõ ràng, đối tượng chính của Kilomet109 muốn nhắm tới không phải là thị trường Việt Nam. Từ tên sản phẩm, caption và đặc biệt là giá bán – tất cả đều là Eng Us và dollar Mĩ. Tất nhiên, vẫn có thể có người Việt mua – nhưng mình suy đoán đa phần là những người Việt đang sống ở nước ngoài, hoặc đang làm việc và sinh sống tại Việt Nam nhưng đã có thời gian du học/làm việc ở nước ngoài. Với giá bán đó có thể là cao so với mặt bằng chung – từ $300 đến $400, nhưng mình đảm bảo – giới trẻ thừa sức mua được. Vì mấy đôi Gucci, đồ LV các bạn up ầm ầm trên mạng xã hội toàn chục triệu. Trăm triệu chứ có rẻ đâu mà úp nhiều là đằng khác.
“Đất chẳng lành” – buồn thay khi một sản phẩm mình làm ra hoàn toàn thuần “Việt”, mang tinh thần, mang tinh hoa, mang bản sắc văn hóa của người Việt lại không được “đón nhận” tại thị trường Việt mà lại “thành công” tại thị trường nước ngoài. Người nước ngoài rất thích văn hóa đa dạng của Việt Nam nhé – như mình đã từng nói về thổ cẩm, về tranh Đông Hồ. Và rất nhiều tranh của họa sĩ Việt Nam bán giá cả triệu đô, chục triêu đô trên thị trường quốc tế. Nhưng nó lại không “welcome” tại Việt Nam.
Bài học từ những thương hiệu trên sẽ là một hướng đi, một minh chứng cụ thể dẫn tới những con chim “Khôn” và trẻ khác trong ngành thời trang sẽ không chọn một vùng “Đất chưa lành” này để thể hiện mình. Người Việt bỏ rất nhiều tiền cho việc thể hiện bản thân – nhưng không phải bởi sản phẩm Việt. Mình đang nói tới giới trẻ và đa phần những người thuộc Gen X/Y. Rất nhiều brands mà mình biết đã, đang và sẽ có hướng đi về việc đưa sản phẩm của họ ra nước ngoài.
Không phải là đưa local brands sánh vai quốc tế, mà chủ đích là việc đưa sản phẩm của họ ra nước ngoài để bán chứ không phải là ở Việt Nam. Những lời phiền muộn “ Giới trẻ chưa đánh giá đúng về chất lượng đồ” “Giới trẻ còn sính ngoại quá”.. mình đã nghe chia sẻ rất nhiều từ các founders. Dù họa hoằn lắm mới có những thương hiệu thành công tại thị trường Việt nhưng đó không phải là con số đáng kể. Nó cũng sánh ngang với việc “Chảy máu chất xám” xưa kia.
Có nhiều người sẽ phản bác mình rằng – Vì giá thành các sản phẩm kia quá cao nên giới trẻ chưa chạm tới được. Đúng, mình không hề phản đối. Nhưng chí ít, tinh thần của Gen Z phải thể hiện được đây là một vùng “Đất lành” cho những chú chim khôn chứ không phải là “Đất dữ” nơi sính ngoại và ăn liền làm bá chủ. Và nên nhớ rằng, thị trường chính bây giờ là ai? Đó là sự pha trộn giữa Gen Y và Gen Z. Nhưng chỉ cần tầm 5 năm nữa thôi, lứa tuổi đầu tiên của Gen Z ( 96-2000) sẽ trở thành chủ lực của thị trường này. Nếu bây giờ không nói thì khi nào nói?
Đối với các local brands về streetwear đang có hướng đi rõ ràng và tập trung vào sản phẩm. Mình chỉ có thể động viên mọi người rằng – ngày xưa Việt Nam mình cũng thế, cũng chảy máu chất xám và giờ nhìn xem. Ai học xong nước ngoài cũng về Việt Nam khởi nghiệp. Thời trang cũng vậy – hãy kiên trì, dũng cảm và bất khuất và tiếp tục thể hiện câu chuyện Việt đầy sức mạnh ngay tại vùng “Đất chưa lành” này.
Ta làm vua xứ ta trước khi đánh sang ngoại bang khác.
Cảm ơn mọi người.
Ủng hộ cho Bi tại:
Paypal: https://www.paypal.me/triminhle0808
Banking account: Vietinbank
STK: 104005424124 - Chủ tài khoản: Lê Minh Trí.
momo: https://nhantien.momo.vn/triminhle
dao stock 在 Chi Dao - GM Jimmy Heow's Yi Lik Kuen #BeWhole - YouTube 的推薦與評價
... <看更多>